Historische verbindingen en kerkpaden

Het haventje van Garnwerd langs de Hunzeweg.

Het haventje van Garnwerd langs de Hunzeweg.


Auteur:
Fokko Leutscher
Geraadpleegde literatuur: Jan J. Delvigne e.a., Vroeger in Middag, Uit de historie van de gemeente Ezinge, Profiel, i.s.m. de Streekhistorische Vereniging Middagherland, Bedum, 1994.
Beeldmateriaal: Pieter en Lucie van Dijk.
Kaartmateriaal: Regionaal Historisch Centrum Groninger Archieven.
Internet: HISGIS, kadaster 1832,
Historisch geografisch Informatie Systeem,
Fryske Akademy. 
Wat was Waar.

In de 14 eeuw werd door de monniken van het klooster van Aduard een begin gemaakt met het graven van het Aduarderdiep. Met de doorsnijding van dit landschap werd ook de verbindingsweg op het schiereiland Middagh bij Schifpot verbroken; dit was een eeuwenoude verbinding tussen de terpen van Oostum, Krassum, Garnwerd, Feerwerd en Ezinge.

Het rijdend vervoer was daarna gedwongen om via Antum, het brug- en sluizen-stelsel van Aduarderzijl de weg naar Feerwerd en Ezinge te vervolgen. Ter plaatse van de doorsnijding was het mogelijk om te voet vanaf Garnwerd via het kerkpad het Aduarderdiep over te steken met het bootveer van Schifpot. Deze situatie heeft voortgeduurd tot de aanleg van de brug bij Schifpot in 1939.

Door de aanleg van het Aduarderdiep werd de oude verbindingsweg bij Schifpot verbroken.

Door de aanleg van het Aduarderdiep werd de oude verbindingsweg bij Schifpot verbroken.

Kerkpaden werden door boeren aangelegd opdat ze zondag’s met hun ‘nette kleding’ via een redelijk begaanbaar pad de kerk konden bezoeken; op oude landkaarten is dikwijls te zien dat vanuit alle windstreken diverse kerkpaden naar een kerk waren aangelegd.

4-kaart-b-def

Het ommetje Garnwerd-Aduarderzijl (groene lijn) volgt vanaf Garnwerd grotendeels het voormalig kerkpad (stippellijn met bruggetjes); kaart 1953.

Het graven van het Aduarderdiep heeft Garnwerd tot aan 1629 (toen het Reitdiep werd gegraven) naast de afsnijding echter ook belangrijk voordeel gebracht; het dorp kreeg een waterverbinding en kon gedurende enkele eeuwen gebruik maken van een eigen haventje.

Bijgevoegde kaart van Coucheron uit 1630 alsook de oude ansichtkaart ondersteunen het beeld dat de zuidwestelijk gelegen Renteniersgang met de korenmolen een belangrijk deel uitmaakte van de dorpskern.

4-kaart-c-def

Kaartuitsnede van Antoni Coucheron -1630; gemarkeerde waterverbinding met Aduarderdiep.

Bij de aanleg van de brug in 1939 over het Aduarderdiep maakte men gebruik van de toegangsweg van de nabijgelegen boerderij (nu Koepon); in de zeventiger jaren is dit tracé (Torensmaweg) aangepast en gemoderniseerd (zie schets). Dank zij de medewerking van enkele landbouwers is in 2012 mogelijk gemaakt om een deel van het oude kerkpad weer te bewandelen.

Designed By Joolu Themes