Kermisexploitanten

9b-3-Terpstra-2e-molen-def

Auteur: Fokko Leutscher
Foto's en krantenartikelen: familie Terpstra.

Zoals overal en door alle eeuwen heen was de behoefte aan enig vertier vroeger ook een belangrijk goed; in Garnwerd werden de jaarlijkse houtboeldagen dan ook vaak gecombineerd met kermis, behendigheidswedstrijden e.d. Het huidig jaarlijks terugkerende “Garnwerd Grandioos” is dan ook een moderne voortzetting van het oude vertier, waar de “kermis” nog een belangrijk deel van uitmaakt.

We gaan door dit verhaal even terug in de tijd dat ook in Garnwerd het beroep “kermis-exploitant” werd uitgeoefend; het betreft hier de familie Terpstra.

9b-6-Jaap-en-Nel-def

Zoals reeds gemeld in het hoofdstuk “De baksteenindustrie: Tiggelwaark” zijn de ook de Terpstra’s in een ver verleden vanuit Friesland naar provincie Groningen getrokken omdat hier destijds meer werk omhanden was. De ouders van Jaap Terpstra woonden in Feerwerd; vader (Arend) werkte op de steenfabriek te Schifpot. Om de kost te verdienen was Jaap niet kieskeurig, pakte alles aan en had zogezegd “12 ambachten en 13 ongelukken”; werken bij de boer, wegenbouw, steenfabriek, suikerfabriek, als dragline-machinist, als dakdekker, enz. enz. Maar Jaap werd uiteindelijk kermisexploitant.

9b-2-Terpstra-1e-molen-def

Het leven als kermisreiziger was Jaap niet vreemd; als kwajongen stond hij al direct klaar als kermisexploitant Jan Akkerman z’n “kermisboot” in Garnwerd afmeerde om te helpen bij de opbouw van de zweefmolen. De balken werden over de “gracht” bij boerderij Klaas van Huis gelegd en al het kermismateriaal werd daar naar toe gesleept. Natuurlijk voor de vrijkaartjes maar vooral voor de gezelligheid die dit alles met zich meebracht; zo ging hij in z’n jonge jaren dan ook vaak met de Akkermans op tournee.

9b-8-adv-def

Omdat hij als dakdekker wel eens zonder werk zat en dit kermisleven zoveel meer te bieden had lag het voor de hand dat er een verandering zou komen; en die gelegenheid deed zich voor toen hem door Jan Akkerman (een begrip in de kermiswereld) een 'leen-zweefmolen' werd aangeboden. Jaap liet zich dat geen twee keer zeggen en hij trok met hulp van o.a. enkele Garnwerders (zoals Harm van Huis, Harm Dirk Guikema en Frans Nienhuis) op tournee door Nederland.

Zo kondigde zich een nieuw en turbulent tijdperk aan in Jaap’s leven. Maar ook privé was er inmiddels e.e.a. gebeurd; Jaap had inmiddels zijn huidige vrouw (Nel) beter leren kennen. Nel (Maijer) was geen onbekende omdat ze als kind tijdens de oorlogsjaren vanuit Utrecht al een paar keer bij de familie Terpstra in Feerwerd over de vloer was geweest. Nel was inmiddels wel al getrouwd geweest, maar kwam met haar drie kinderen naar Garnwerd en trad in 1966 in het huwelijk met Jaap.

9b-4-Terpstra-3e-molen-def

Een aantal jaren na hun huwelijk besloten Jaap en Nel de zweefmolen van Jan Akkerman over te nemen, kochten een woonwagen van Zuidema en namen hun intrek in de boerderij van melkrijder Arend Guikema, het pand van de voormalige wagenmakerij en kuiperij (zie blz.124 van het boek 'Tussen Meeuw en Leeuw').

Zoals zovele kermisreizigers woonde de familie Terpstra met hun vijf kinderen 7 maanden van het jaar in de woonwagen en bracht iedere winterperiode weer door op Hunzeweg 6, waar het kermis-materiaal werd gestald en onderhoud gepleegd; ’s winters werkte Jaap nog dikwijls in de spoelkeuken van de Universiteit van Groningen en op de suikerfabriek in de stad.

Helaas is in februari 1971 door een brand het pand compleet met zweefmolen en schiettent hierbij verloren gegaan.

9b-9-brand-Terpstra-def9b-1-Terpstra-inschrijving-def

Dank zij een landelijk opgezette “Actie Jaap Terpstra”, spontane bijdragen vanuit Garnwerd en een hartelijke ondersteuning van de vele kermis-collega’s konden Jaap en Nel hun kermis-bedrijf voortzetten en een huis aan de Hunzeweg betrekken. In 1991 werd ten tijde van een 25 jarig kermis-jubileum een punt gezet achter deze periode; het was mooi geweest. Zoon Winnie heeft het beroep van kermisexploitant overgenomen en voortgezet.

Gezien de grote betrokkenheid met Garnwerd zouden Jaap en Nel zich de daaropvolgende jaren zich nooit vervelen; waar de één zich uren kon vermaken met handwerk voor het goede doel, bood de ander vaak z’n diensten en bracht vele uren door in en op de tuin. Maar de naweeën van de kermis komen nog vaak naar boven, zeker als Jaap gevraagd wordt om met de minizweefmolen of orgel deel te nemen aan een evenement.

9b-5-Jaap-en-Nel-def

Designed By Joolu Themes